Institucionalni repozitorijum: osnovne informacije
Šta je institucionalni repozitorijum?
Institucionalni repozitorijum je digitalna arhiva namenjena čuvanju i diseminaciji digitalnih verzija naučnih i drugih rezultata nastalih u jednoj naičnoistraživačkoj organizaciji. Institucionalni repozitorijum je prvenstveno namenjen istraživačima, ali je dostupan svim korisnicima interneta.
- Institucionalni repozitorijum namenjen je za deponovanje i arhiviranje naučnih publikacija, istraživačkih podatakai drugih rezultata naučnog rada.
- Javno je dostupan i u skladu je sa principima otvorene nauke.
- Omogućava trajno čuvanje deponovanih sadržaja.
- Omogućava krajnjim korisnicima da pronađu publikacije, istraživačke podatke i druge sadržaje u otvorenom pristupu.
- Zahvaljujući integraciji sa međunarodnim agregatorima (OpenAIRE, BASE, CORE), podaci iz repozitorijuma su vidljivi širom sveta
- U skladu je sa nacionalnim, institucionalnim politikama otvorenog pristupa, politikama finansijera i FAIR principima.
Ko može da koristi repozitorijum?
- Svi korisnici interneta: Svako može da vidi, pretražuje, izvozi i koristi bibliografske metapodatke, kao i one sadržaje koji su u otvorenom pristupu.
- Registrovani korisnici: Samo oni korisnici koji su zaposleni u instituciji koja je vlasnik repozitorijuma, a koji se registruju za korišćenje repozitorijuma i kojima nakon registracije administrator dodeli ovlašćenja mogu da deponuju sadržaj i podatke.
Ko ima pristup repozitorijumu?
- Bibliografski metapodaci (naslov, autori, apstrakt, ključne reči itd.) su svima dostupni. Korisnici mogu da pregledaju, pretražuju i preuzimaju metapodatke.
- Publikacije (puni tekst) i drugi sadržaji objavljeni u otvorenom pristupu dostupni su svim korisnicima. Sadržaji koji ne smeju biti javno dostupni (zbog ugovora sa izdavačima ili drugih razloga) dostupni su samo istraživačima zaposlenim u instituciji koja je vlasnik repozitorijuma.
- U skladu sa Platformom otvorene nauke i institucionalnim politikama otvorene nauke, u repozitorijum se deponuju recenzirani rukopisi (tzv. postprint) publikacija koje ne smeju biti javno dostupne u repozitoirjumu. Nakon isteka embargo perioda koji propisuje izdavač, te verzije publikacja biće javno dostupne.
- U repozitorijum mogu da deponuju samo oni istraživači koji su zaposleni u instituciji koja je vlasnik repozitorijuma (registrovani korisnici).
- Ako je potrebno, u repozitorijumu se mogu kreirati i kolekcije kojima će moći da pristupaju samo određene grupe istraživača (npr. za istraživačke podatke koji još uvek nisu objavljeni).
Sadržaj repozitorijuma
U institucionalnom repozitorijumu se prevashodno čuvaju različiti rezultati naučnog rada, kao što su publikacije, istraživački podaci, posteri, fotografije, siva literatura itd. Deponovani sadržaji moraju biti u digitalnom obliku.
Institucija koja je vlasnik repozitorijuma određuje koje vrste sadržaja se mogu deponovati i na koji način će materijal biti organizovan u kolekcije.
Softver
Repozitorijum počiva na platformi otvorenog koda DSpace (verzija 5.10), koju je razvio DuraSpace, a prilagodio Računarski centar Univerziteta u Beogradu (RCUB). RCUB je razvio i nekoliko dodatnih aplikacija koje korisnicima i administratorima olakšavaju rad. Te aplikacije su vlasništvo RCUB-a (kod nije otvoren) i, osim APP, namenjene su isključivo administratorima repozitorijuma.
Funkcije dodatnih aplikacija:
APP
- Omogućava normiranje i pretraživanje autora i projekata / podataka o finansiranju
- Omogućava pregled zapisa po kolekcijama i grupama
- Prikazuje broj citata u indeksnim bazama podataka (Dimensions, Scopus i Web of Science)
- Omogućava uvid u alternativnu metriku
- Javno je dostupna svim korsnicima bez registracije i prijavljivanja (adresa repozutorijuma/APP)
Ellena
- Normiranje metapodataka
- Uvoz metapodataka (direktno iz CrossRef-a; u Endnote XML i RIS formatu)
- Masovni uvoz metapodataka
- Namenjena isključivo administratorima repozitorijuma, pristup s lozinkom
NomadLite
- Pronalazi podatke o projektima / finansiranju u punom tekstu
- Povezuje zapise u repozitorijumu sa WoS i Scopus identifikatorima
- Dodeljuje M kategorije (osim u repozitorijumima DAIS-u i RIFDT)
- Namenjena isključivo administratorima repozitorijuma, pristup s lozinkom
ReportMaker
- Otkriva zapise kojima nedostaju određeni metapodaci (npr. ISSN, licence itd.)
- Javno dostupna, ali nije od značaja za krajnje korisnike
